Powstanie listopadowe

 

I. Wybuch powstania listopadowego

1. Okoliczności decyzji o wybuchu powstania

a. wiadomości o sukcesach rewolucji we Francji i Belgii

b. ogłoszenie stanu gotowości wojsk polskich i rosyjskich w Królestwie


 
c. groźba dekonspiracji spisku Piotra Wysockiego  i Józefa Zaliwskiego

2. Początek walk – 29 XI 1830 r.

a. przystąpienie do walki bez planu działań

b. próba aresztowania księcia Konstantego  przez grupę tzw. belwederczyków

c. zdobycie przez podchorążych Arsenału

3. Reakcje na wybuch powstania

a. opór wyższych oficerów – w jego wyniku śmierć poniosło 6 generałów

b. niezdecydowanie większości stacjonujących w Warszawie oddziałów polskich

c. włącznie się do walki mieszkańców Warszawy i 4 pułku piechoty

d. uchylenie się od walki oddziałów rosyjskich, które wycofały się z Warszawy

 

II. Próby rokowań

1. Działalność Rady Administracyjnej:

a. poszerzony skład:

– książę Adam Czartoryski

– Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki

– Julian Ursyn Niemcewicz

– gen. Józef Chłopicki  

– Joachim Lelewel

b. próba wygaszenia powstania

c. układ z księciem Konstantym – wojska carskie bez przeszkód opuściły Królestwo Polskie

2. Działalność Towarzystwa Patriotycznego

a. czołowi działacze:

– Joachim Lelewel

– Maurycy Mochnacki

b. dążenie do rozprzestrzenienia powstania

3. Kształtowanie się władz powstania

a. przekształcenie się Rady Administracyjnej w Rząd Narodowy – 3 XII 1830 r.

– prezesem książę Adam Czartoryski

b. ogłoszenie się przez gen. Józefa Chłopickiego dyktatorem powstania – 5 XII 1830 r.

– negocjacje z carem Mikołajem I  (zakończone niepowodzeniem)

– próba uspokojenia nastrojów w Warszawie

– opieszała rozbudowa armii

c. uznanie przez sejm powstania za narodowe – 18 XII 1830 r.

4. Następstwa zerwania rokowań z carem

a. rezygnacja gen. Józefa Chłopickiego z urzędu dyktatora

b. detronizacja Mikołaja I – 25 I 1831 r.

c. powierzenie funkcji wodza naczelnego gen. Michałowi Radziwiłłowi

 

III. Działania zbrojne podczas powstania listopadowego

1. Ofensywa feldmarszałka Iwana Dybicza

a. bitwa pod Stoczkiem – gen. Józef Dwernicki

b. bitwa pod Dobrem – gen. Jan Skrzynecki

c. bitwa pod Grochowem – gen. Michał Radziwiłł i gen. Józef Chłopicki – 25 II 1831 r.

2. Ofensywa wiosenna wojsk polskich

a. objęcie funkcji naczelnego wodza przez gen. Jana Skrzyneckiego

b. opracowanie planu ofensywy na Siedlce przez płk Ignacego Prądzyńskiego

c. działania zbrojne

– bitwa pod Wawrem

– bitwa pod Dębem Wielkim

– bitwa pod Iganiami – płk. Ignacy Prądzyński – 10 IV 1831 r.

3. Ofensywa wojsk polskich przeciw rosyjskiemu Korpusowi Gwardii


 
a. plan działań opracowany przez Ignacego Prądzyńskiego

b. nieudolna realizacja planu przez gen. Jana Skrzyneckiego

c. klęska wojsk polskich pod Ostrołęką – gen. Jan Skrzynecki – 26 V 1831 r.

– w bitwie wyróżniła się artyleria konna gen. Józefa Bema

4. Walki na ziemiach zabranych

a. wybuch powstania na Litwie

– Emilia Plater

– wyprawa gen. Antoniego Giełguda, gen. Henryka Dembińskiego i Dezyderego Chłapowskiego

b. wyprawa gen. Józefa Dwernickiego na Wołyń

 

IV. Upadek powstania

1. Objęcie dowództwa nad armią carską (po śmierci Dybicza) przez feldmarszałka Iwana Paskiewicza

2. Przekroczenie Wisły przez wojska carskie na północ od Warszawy

3. Rozruchy w Warszawie – samosądy

4. Zmiany na stanowisku wodza naczelnego

– gen. Henryk Dembiński – obowiązki wodza naczelnego

– gen. Jan Krukowiecki

5. Szturm wojsk feldmarszałka Iwana Paskiewicza na Warszawę – 6-8 IX 1831 r.

a. atak od zachodu

b. obrona Woli – śmierć gen. Józefa Sowińskiego

c. obrona reduty przez Juliana Ordona

6. Rekonstrukcja władz

a. ostatnim prezesem Rządu Narodowego Bonawentura Niemojowski

b. ostatnim wodzem naczelnym gen. Maciej Rybiński

c. ostatnie posiedzenie sejmu – 23 IX 1831 r. – ogłoszenie zawieszenia powstania